Liệu có nên lo ngại dư nợ vay ký quỹ - Margin chứng khoán?

Trong khi đó, chỉ số HNX đạt mức 256,32 điểm, tăng 4,99 điểm so với phiên ngày 11/9. Tổng lệnh giao dịch đạt 105,438 triệu, ghi nhận tổng giá trị giao dịch là 2131,423 tỷ đồng. Sàn HNX có 128 mã tăng và 60 mã giảm.

Chỉ số trên sàn Upcom cũng ghi nhận 94,27 điểm, tăng 0,56 điểm, 59,851 triệu giao dịch, đạt 856,528 tỷ đồng, 184 mã cổ phiếu tăng và 80 mã cổ phiếu giảm.

Giao dịch cho vay ký quỹ (margin) mang lại cơ hội gia tăng lợi nhuận cho nhà đầu tư. Đây cũng là nguồn thu quan trọng với các công ty chứng khoán hiện nay. Song margin cũng có thể mang lại không ít rủi ro.

Thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam liên tục phục hồi từ tháng 5-2023 giúp kênh chứng khoán dần hấp dẫn hơn với nhà đầu tư. Điều này phần nào thể hiện qua số tài khoản chứng khoán mở mới liên tục ở mức cao những tháng gần đây, riêng tháng 8-2023 đã có thêm hơn 150,000 tài khoản đầu tư mới tham gia thị trường.

Niềm tin vào sự tăng trưởng của thị trường cũng được cải thiện khi tổ chức xếp hạng thị trường FTSE Russell đánh giá kinh tế Việt Nam xuất hiện nhiều điểm sáng, Chính phủ Việt Nam đã triển khai hàng loạt chính sách nhằm thúc đẩy nền kinh tế tăng trưởng như cắt giảm thuế, nới lỏng chính sách tiền tệ và các biện pháp tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản.

Theo nhóm nghiên cứu, dư nợ margin toàn thị trường hiện ước đạt 150,000 tỷ đồng. Ở thời điểm hiện tại, trạng thái margin của thị trường chưa cho thấy sự căng cứng khi các công ty chứng khoán vẫn còn dư địa cho vay tương đối nhiều sau các đợt tăng vốn.

Dư nợ cho vay margin tại các công ty chứng khoán có thị phần lớn

Đây không phải là ngưỡng cao nhất từ trước đến nay vì đã có thời điểm đạt ngưỡng 200,000 tỉ đồng, tuy nhiên điều mà chuyên gia thấy lo ngại: Nếu xét trên phương diện tỉ lệ đòn bẩy, tỉ lệ dư nợ margin/vốn hóa HOSE đã vượt 3,2% và ở vùng cao nhất lịch sử.

"Nếu có một cơn gió ngược nào đó, ngưỡng đòn bẩy cao là rủi ro lớn với thị trường. Không phải ngẫu nhiên mà ở cả các thị trường phát triển, ngưỡng dư nợ margin/vốn hóa cũng hiếm khi vượt 3%".

Margin cũng mang lại không ít rủi ro cho nhà đầu tư

Giao dịch cho vay ký quỹ (margin) mang lại lợi ích cho cả các chủ thể trên thị trường. Với nhà đầu tư, margin góp phần gia tăng lợi nhuận. Cụ thể, nếu sử dụng margin với tỷ lệ là 50% thì lợi suất mang lại có thể cao hơn gần hai lần so với không sử dụng margin.

Với công ty chứng khoán, margin mang lại nguồn doanh thu ổn định vì thị trường tăng hay giảm thì các nhà đầu tư đều sử dụng margin. Với thị trường, margin góp phần gia tăng của thanh khoản, vốn hóa và hấp dẫn hơn với nhà đầu tư.

Thực tế, việc hạ lãi suất tiền gửi khiến thị trường chứng khoán hấp dẫn hơn, thúc đẩy các nhà đầu tư giao dịch và tận dụng đòn bẩy để nắm bắt cơ hội đầu tư. Các chuyên gia chia sẻ cho biết lợi suất cho vay toàn ngành chứng khoán đạt mức 5,6% trong quý 2-2023, cao hơn 1,4% so với quý 1 chủ yếu do lãi suất giảm, với lãi suất tiền gửi trung bình 12 tháng giảm từ mức 8% vào quý 1 xuống mức 7,3% vào quý 2.

Tuy nhiên, margin cũng mang lại không ít rủi ro. Nếu thị giá cổ phiếu niêm yết trên thị trường sụt giảm sâu do tác động từ thông tin tiêu cực thì nhà đầu tư có nguy cơ thua lỗ lớn, nếu sử dụng margin với tỷ lệ là 50% thì mức lỗ sẽ cao hơn lần so với việc không vay.

Công ty chứng khoán có thể gặp rủi ro tín dụng khi không thu được nợ hoặc khách hàng không thực hiện nghĩa vụ nợ theo hợp đồng; rủi ro thanh toán khi công ty bị thiếu hụt số dư tiền hay chứng khoán trên tài khoản để thanh toán cho các giao dịch trong ngày.

Còn thị trường chứng khoán bị tác động mạnh từ hoạt động giải chấp trên quy mô lớn của các công ty chứng khoán, tức bán chứng khoán của nhà đầu tư nếu họ không kịp thời bổ sung tài sản để đảm bảo tỷ lệ ký quỹ theo quy định.

Các chuyên gia cũng lưu ý rằng bản chất việc dùng đòn bẩy tài chính bao giờ cũng đi kèm rủi ro. Do vậy nhà đầu tư chỉ nên dùng margin ở tỉ lệ được cho phép, không quá 50%.

Đồng thời cân nhắc sử dụng margin bằng cách giải ngân dần ở những phiên thị trường đã điều chỉnh và có dấu hiệu tạo đáy hoặc chuyển sang trạng thái tích lũy, hạn chế vay margin để mua các cổ phiếu đã tăng nóng hoặc có tính biến động quá cao.

Khi dùng đòn bẩy tài chính, các nhà đầu tư nên tìm hiểu kỹ, tránh nghe một chiều từ môi giới, đơn vị tư vấn.

Quay trở lại với TTCK, mã PGT trên sàn HNX của PGT Holdings.

PGT Holdings, doanh nghiệp kinh doanh đa ngành trong nhiều lĩnh vực với các công ty con trong nước và quốc tế (Myanmar, Nhật Bản). Tuy phát triển đa dạng ngành nghề nhưng hiện tại PGT đang tập trung vào lĩnh vực chủ chốt M&A và cung ứng nguồn lao động. Đây là hai lĩnh vực cần thiết khi các nhà đầu tư nước ngoài đẩy mạnh đầu tư, chuyển dịch nhà máy sản xuất vào Việt Nam.

Trong thời gian tới, bắt nhịp với những thay đổi từ thị trường thế giới và Việt Nam, PGT Holdings có những kế hoạch đang ấp ủ và dự kiến sẽ công bố sớm nhất tới các nhà đầu tư. Vì vậy đầu tư vào PGT Holdings chính là sự đầu tư dài hạn cho ăn nên làm ra.

Khép lại phiên giao dịch ngày 12/9/2023, mã PGT đóng cửa với mức giá 3,800 VNĐ./