Chính sách BHXH tác động trực tiếp đến quyền lợi người lao động từ năm 2022

Tăng tuổi nghỉ hưu của người lao động

Điều 169 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định về độ tuổi nghỉ hưu của người lao động làm việc trong điều kiện bình thường, thì năm 2021, độ tuổi nghỉ hưu lao động nam là đủ 60 tuổi 03 tháng, độ tuổi nghỉ hưu của lao động nữ là đủ 55 tuổi 04 tháng.

Sang đến năm 2022, tuổi nghỉ hưu của người lao động làm việc trong điều kiện bình thường sẽ có sự thay đổi như sau: - Lao động nam: Từ đủ 60 tuổi 06 tháng (Tăng 03 tháng so với năm 2021).- Lao động nữ: Từ đủ 55 tuổi 08 tháng (Tăng 04 tháng so với năm 2021).

Thay đổi cách tính lương hưu với lao động nam

Căn cứ Luật BHXH năm 2014, lương hưu của người lao động được tính theo công thức chung sau đây: Lương hưu = Tỉ lệ hưởng x Mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH. Lương hưu năm 2022 vẫn được tính theo công thức trên nhưng cách xác định tỉ lệ hưởng lương hưu đối với lao động nam sẽ có sự điều chỉnh.

Lao động nam nghỉ hưu năm 2022 phải đóng BHXH đủ 20 năm mới được tính hưởng tỷ lệ 45%. Trong khi đó, ở năm 2021, chỉ cần đóng BHXH đủ 19 năm là lao động nam đã được hưởng 45%.

Với cách tính mới này, lao động nam nghỉ hưu năm 2022 mà đóng đủ 20 năm chỉ được hưởng lương hưu bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH. Và muốn hưởng tỷ lệ tối đa 75% thì lao động nam phải đóng BHXH từ đủ 35 năm trở lên (năm 2021 chỉ cần đóng từ đủ 34 năm trở lên).

Lao động nước ngoài được rút BHXH một lần

Theo khoản 2 Điều 17 Nghị định 143/2018/NĐ-CP, chế độ BHXH 1 lần của người lao động nước ngoài sẽ được áp dụng từ ngày 1/1/2022.

Trong khi đó, căn cứ khoản 6 Điều 9 Nghị định 143/2018/NĐ-CP, người lao động nước ngoài tham gia BHXH sẽ được lấy BHXH 1 lần khi có yêu cầu nếu thuộc một trong các trường hợp sau:

- Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH.

- Đang mắc bệnh nguy hiểm đến tính mạng như: Ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế.

- Đủ điều kiện hưởng lương hưu nhưng không tiếp tục cư trú tại Việt Nam.

- Bị chấm dứt hợp đồng lao động hoặc giấy phép lao động, chứng chỉ hành nghề, giấy phép hành nghề hết hiệu lực mà không được gia hạn.

Như vậy, nếu sau khi chấm dứt hợp đồng lao động mà có nhu cầu rút BHXH 1 lần, người lao động nước ngoài có thể làm hồ sơ đề nghị hưởng theo quy định.

Trong vòng 10 ngày tính đến thời điểm chấm dứt hợp đồng, giấy phép lao động, chứng chỉ hành nghề, giấy phép hành nghề hết hiệu lực mà người đó không tiếp tục làm việc hoặc gia hạn giấy phép thì có thể nộp hồ sơ để hưởng. Tối đa 5 ngày kể từ lúc nhận hồ sơ, cơ quan BHXH giải quyết thủ tục và chi trả tiền, nếu không giải quyết thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do cho người lao động biết.

Tăng mức đóng BHXH tự nguyện

Theo quy định hiện hành, mức đóng BHXH tự nguyện bằng 22% mức thu nhập do người lao động lựa chọn, thấp nhất bằng chuẩn nghèo khu vực nông thôn từng giai đoạn và cao nhất bằng 20 lần tháng lương cơ sở.

Tuy nhiên, từ ngày 1/1/2022, mức đóng BHXH tự nguyện sẽ thay đổi căn cứ vào Nghị quyết 07/2021 của Chính phủ quy định chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021-2025. Mức chuẩn nghèo từ đầu năm 2022 áp dụng với khu vực nông thôn là 1.500.000 đồng/tháng, thay vì 700.000 đồng như hiện tại. Do đó, mức đóng BHXH tự nguyện thấp nhất là 330.000 đồng mỗi tháng.

Cùng với đó, số tiền hỗ trợ hàng tháng của Nhà nước với người đóng BHXH tự nguyện cũng sẽ tăng lên, cụ thể, với người thuộc hộ nghèo là 99.000 đồng; người thuộc hộ cận nghèo là 82.500 đồng, và người thuộc nhóm khác là 33.000 đồng.

Điều chỉnh mức đóng BHXH của doanh nghiệp và người lao động

Năm 2021, Chính phủ ban hành hàng loạt các chính sách hỗ trợ nhằm giúp đỡ người dân và doanh nghiệp chịu ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, trong đó có thể kể đến Nghị quyết 68, được sửa đổi bởi Nghị quyết 126 và Nghị quyết 116.

Căn cứ Quyết định 595/QĐ-BHXH năm 2017, Nghị định số 58/2020/NĐ-CP, Nghị định 143/2018/NĐ-CP, Nghị quyết 68/NQ-CP, Nghị quyết 116/NQ-CP, mức đóng BHXH sẽ liên tục có sự thay đổi trong năm 2022. Cụ thể: