Sau hơn nửa năm triển khai, đến nay, gói tín dụng 120.000 tỷ đồng dành cho nhà ở xã hội (NƠXH) mới chỉ giải ngân được một phần rất nhỏ, được khoảng 0,087%. Hiện mới chỉ có 3 dự án được giải ngân.
Một trong những dự án nhà ở xã hội đã được hỗ trợ từ gói tín dụng 120.000 tỷ đồng dành cho nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, từ tháng 7 đến nay, dự án đã được giải ngân số tiền gần 100 tỷ đồng. Dự kiến đến cuối năm nay, dự án sẽ được giải ngân thêm 150 tỷ đồng.
Theo Ngân hàng Nhà nước, nguyên nhân khiến gói 120.000 tỷ đồng chậm giải ngân do còn vướng nhiều rào cản. Trước hết là vướng mắc về thủ tục đầu tư rất kéo dài, từ 2 - 5 năm. Đặc biệt, bước về giao đất. Thủ tục đầu tư bị ách tắc, không đến giai đoạn thi công được, hông đến giai đoạn thi công thì không đủ điều kiện vay vốn.
Số lượng dự án đáp ứng đủ điều kiện cho vay không nhiều. Trong 54 dự án thuộc danh mục được các địa phương báo cáo, có hơn một nửa (55%) không có nhu cầu vay vốn, 20% chưa đủ điều kiện vay vốn. Còn lại 15%, tương đương 8 dự án đang chờ các ngân hàng thương mại thẩm định.
Do đó, bên cạnh hoàn thiện thủ tục pháp lý cho các dự án hiện có, các chuyên gia cho rằng, cần mở rộng thêm số lượng các dự án, giúp các ngân hàng có thêm dưa địa cho vay. Bởi hiện nay, biên lợi nhuận đầu tư các dự án nhà ở xã hội chỉ có 10%, khiến nhiều chủ đầu tư dự án cũng không quá mặn mà tham gia phát triển phân khúc nhà ở xã hội.
Ngoài ra, còn do nguồn cung NƠXH hạn chế, cùng với đó các địa phương còn chậm công bố các dự án đủ điều kiện vay vốn. Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, hiện nay mới có 20 địa phương công bố danh mục 52 dự án đủ điều kiện vay theo chương trình tín dụng 120.000 tỷ đồng, với nhu cầu vay vốn là 25.884 tỷ đồng. Như vậy, còn tới 43 địa phương vẫn đang tổng hợp danh sách dự án có nhu cầu vay vốn theo chương trình này.
Một nguyên nhân khác khiến gói tín dụng 120.000 tỷ đồng vẫn “ế” được ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP. Hồ Chí Minh - chia sẻ với báo chí, lãi suất chưa hấp dẫn. Cụ thể, các chính sách ưu đãi về tín dụng dành cho NƠXH đang được triển khai có mức lãi suất phổ biến khoảng 4,8-5%/năm trong thời hạn tối đa 25 năm. Trong khi đó, đối với gói tín dụng 120.000 tỷ đồng, mức lãi suất áp dụng đối với người mua nhà đến hết tháng 6/2023 là 8,2%/năm, sau đó lãi suất được điều chỉnh 6 tháng một lần.
Để tiếp tục thúc đẩy giải ngân gói hỗ trợ 120.000 tỷ, Ngân hàng Nhà nước đã đề xuất các bộ, ngành, địa phương cần tập trung ưu tiên giải quyết vấn đề pháp lý liên quan đến thủ tục đầu tư, thủ tục đấu thầu, nhất là đối với các dự án nhà ở xã hội. Từ đó, ngân hàng thương mại có cơ sở xem xét, cho vay thúc đẩy giải ngân gói hỗ trợ 120.000 tỷ đồng dành cho nhà ở xã hội, nhà ở công nhân.
Gói tín dụng 120.000 tỷ đồng là gói vay ưu đãi dành cho các dự án nhà ở xã hội. Nhờ gói vay được thực hiện đã mở ra cơ hội sở hữu nhà cho nhiều đối tượng thu nhập thấp. Chương trình tín dụng 120.000 tỷ đồng được triển khai từ đầu tháng 4/2023 theo Nghị quyết số 33/NQ-CP của Chính phủ, nhằm hỗ trợ cho vay chủ đầu tư và người mua nhà tại các dự án NƠXH, nhà ở công nhân, với lãi suất thấp hơn 1,5-2% so với lãi suất cho vay trung, dài hạn bình quân của các ngân hàng thương mại nhà nước trên thị trường.