Theo thống kê sơ bộ của Cục Hải quan, tính đến ngày 15/8, xuất khẩu tôm của Việt Nam sang Trung Quốc (bao gồm cả Hong Kong) đạt gần 767 triệu USD, tăng tới 76% so với cùng kỳ năm ngoái và chiếm gần 29% tổng kim ngạch xuất khẩu tôm của cả nước. Đây là thị trường có tốc độ tăng trưởng tốt nhất của tôm Việt Nam trong năm nay.
Riêng nửa đầu tháng 8 năm 2025, giá trị xuất khẩu đạt gần 57 triệu USD, chiếm gần 30% kim ngạch xuất khẩu tôm của cả nước.
Đáng chú ý, cơ cấu sản phẩm xuất khẩu sang Trung Quốc cũng đang thay đổi theo thị hiếu tiêu dùng. Các dòng tôm hùm, tôm rảo và nhiều loại tôm khác tăng trưởng ba con số, đặc biệt ở nhóm sản phẩm tươi sống, đông lạnh cao cấp. Tôm sú ghi nhận mức tăng hai con số, trong khi tôm chân trắng giảm ở dạng nguyên liệu nhưng lại đi lên ở sản phẩm chế biến sẵn, phản ánh xu hướng chuyển dịch sang hàng tiện lợi, giá trị gia tăng.
Xuất khẩu tôm sang Trung Quốc tăng mạnh. Ảnh: Internet
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), sức mua lớn của Trung Quốc diễn ra trong bối cảnh thị trường này đang phục hồi nhập khẩu. Số liệu từ Hải quan Trung Quốc cho thấy nước này đã chi tới 2,7 tỷ USD nhập khẩu 520.000 tấn tôm nước ấm đông lạnh trong 7 tháng đầu năm, với giá trung bình 5,25 USD/kg - cao hơn 9% so với cùng kỳ.
Riêng tháng 7, khối lượng nhập khẩu tăng vọt lên hơn 90.000 tấn, mức cao nhất kể từ đầu 2024, cho thấy nhu cầu phục hồi phần nào sau giai đoạn trầm lắng.
Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam phân tích, tại thị trường Trung Quốc, Ecuador hiện nắm giữ ưu thế vượt trội nhờ nguồn cung dồi dào, giá thành cạnh tranh và sản phẩm phù hợp thị hiếu, đặc biệt ở dòng tôm nguyên đầu đông lạnh. Ấn Độ là nhà cung cấp lớn thứ hai nhưng đang mất dần thị phần, do gặp khó về kiểm soát chất lượng và chi phí, đồng thời bị phân tán nguồn cung khi phải đáp ứng nhiều thị trường cùng lúc.
Trong bối cảnh đó, tôm Việt Nam nổi lên như một lựa chọn bổ sung ở phân khúc cao cấp. Thay vì cạnh tranh trực diện về giá ở phân khúc phổ thông, doanh nghiệp Việt chọn tập trung vào phân khúc cao cấp với các sản phẩm như tôm sú size lớn, tôm hùm sống hay các mặt hàng chế biến sâu. Chiến lược này vừa giúp tránh được áp lực cạnh tranh từ Ecuador, vừa bắt đúng xu hướng tiêu dùng cao cấp hóa của người Trung Quốc.
Ngắn hạn, VASEP dự báo xuất khẩu tôm sang Trung Quốc sẽ tiếp tục tăng trong mùa lễ hội cuối năm, nhất là Trung thu, Tết Dương lịch và Tết Nguyên đán, khi nhu cầu quà biếu và hải sản tăng cao. Nhưng về trung hạn, thách thức không nhỏ vẫn chờ phía trước, bởi sản lượng nuôi trong nước của Trung Quốc ngày càng lớn, còn Ecuador và Ấn Độ vẫn duy trì sức ép cạnh tranh.
Do vậy, các doanh nghiệp Việt cần kiên định chiến lược tập trung vào chất lượng, đa dạng hóa sản phẩm và khai thác phân khúc thị trường cao cấp. Đồng thời, việc tuân thủ chặt chẽ các quy định về kiểm dịch, truy xuất nguồn gốc, bao bì nhãn mác là yếu tố then chốt để đảm bảo sự hiện diện bền vững tại thị trường này.
