Hiện nay và trong nhiều năm qua, Trung Quốc vẫn là thị trường cung cấp rau quả lớn nhất cho Việt Nam. Những năm gần đây, rau quả nhập khẩu từ Trung Quốc về Việt Nam liên tục tăng. Cụ thể, năm 2020, thị phần rau quả nhập khẩu từ Trung Quốc chiếm khoảng 30%, đến năm 2023 đã tăng lên 37% và nay đạt 42%.
Trước đây, rau quả Trung Quốc chủ yếu được bán ở chợ, nhưng hiện đã xuất hiện phổ biến tại các siêu thị và cửa hàng cao cấp, gồm các loại như táo, nho cùng các loại rau củ như tỏi, hành tây, khoai tây, cà rốt. Sản phẩm Trung Quốc thường có giá thấp hơn 10-30% so với các mặt hàng nhập khẩu khác.
Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, 9 tháng qua, các doanh nghiệp Việt Nam đã chi 697 triệu USD (tương đương 17.400 tỷ đồng) để nhập khẩu rau quả từ Trung Quốc, chủ yếu là trái cây tươi. So với cùng kỳ năm trước, nhập khẩu rau quả từ Trung Quốc tăng 24,2%.
Trung Quốc xuất khẩu lượng lớn rau quả sang Việt Nam và còn tăng nhanh diện tích trồng một số loạt quả xuất khẩu chủ lực của Việt Nam. Ảnh minh hoạ, internet
Ông Võ Thanh Lộc, đồng sáng lập Farmers' Market, chia sẻ rằng trước đây công ty chủ yếu nhập khẩu trái cây từ Australia, Nhật Bản, Hàn Quốc và Mỹ. Tuy nhiên, với sự đa dạng và mẫu mã đẹp mắt của sản phẩm Trung Quốc, cùng với sự ưa chuộng từ người tiêu dùng Việt Nam, công ty đã thêm vào danh mục sản phẩm các loại trái cây từ Trung Quốc.
Ông Lộc cũng nhận định rằng, sản phẩm Trung Quốc có giá hấp dẫn hơn so với nhiều quốc gia khác và chất lượng đã được cải thiện đáng kể.
Bên cạnh việc xuất khẩu lượng lớn rau quả sang Việt Nam, thời gian gần đây Trung Quốc còn tự trồng một số loại qủa như thanh long, sầu riêng để cạnh tranh với trái cây Việt Nam.
Người tiêu dùng Trung Quốc ngày càng ưa chuộng sầu riêng, chuối, vải, nhãn, mít, xoài, dưa hấu của Việt Nam nhờ chất lượng và hương vị đặc trưng của trái cây nhiệt đới. Tuy nhiên, cơ quan quản lý đánh giá trái cây của Việt Nam đang chịu sự cạnh tranh khá lớn tại thị trường Trung Quốc. Do Trung Quốc đang tự phát triển diện tích khá nhanh nhiều loại trái cây xuất khẩu chủ lực của Việt Nam như thanh long, sầu riêng.
Trao đổi với các cơ quan báo chí, ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam cũng từng chia sẻ, nếu 5 năm trước, Việt nam là nguồn cung thanh long chủ yếu cho thị trường Trung Quốc, thì gần đây, quốc gia này đã xác định đây là cây trồng chính, đang tập trung phát triển thành cây chủ lực.
Vì vậy, khi hàng trong nước dồi dào, hàng nhập khẩu từ Việt Nam sẽ bị lép vế nếu chất lượng không vượt trội. Chưa kể, Mexico gần đây cũng đang áp dụng công nghệ thắp đèn để thanh long cho thu hoạch quanh năm, theo đó thanh long của quốc gia này cũng đã chiếm lĩnh thị trường Trung Quốc, cũng như ngay cả với thị trường Mỹ, EU, đe dọa thị phần của Việt Nam.
Việc Trung Quốc muốn làm chủ nguồn cung nông sản khiến các nhóm hàng nổi bật của Việt Nam như thanh long, sầu riêng - với khoảng 90% sản lượng đang được xuất khẩu sang thị trường này, có nguy cơ dư thừa. Không chỉ vậy, Trung Quốc cũng đầu tư vùng trồng cây ăn trái nhiệt đới tại Lào.
Do đó, trái cây Việt Nam đang đứng trước thách thức xây dựng thương hiệu tại thị trường tiêu thụ trái cây nhiệt đới lớn nhất thế giới.
