Diễn đàn “Chuyển đổi số trong nông nghiệp: Nắm bắt cơ hội, thích ứng tương lai” hướng tới tìm kiếm các giải pháp thúc đẩy chuyển đổi số trong nông nghiệp.
Đây là sự kiện ý nghĩa nhằm thúc đẩy tiến trình số hóa ngành nông nghiệp, đồng thời nêu lên những kinh nghiệm thực tiễn từ các nhà khoa học, nhà quản lý, doanh nghiệp và hợp tác xã trong việc ứng dụng công nghệ số và sản xuất, chế biến, tiêu thụ nông sản.
Diễn đàn có sự tham gia của các chuyên gia đến từ Bộ ngành, tổ chức quốc tế và các cơ quan nghiên cứu về chuyển đổi số. Đặc biệt, có sự tham gia đông đảo của các đại diện hợp tác xã nông nghiệp và doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp.
Quang cảnh Diễn đàn
Trong những năm gần đây, chuyển đổi số trong ngành nông nghiệp Việt Nam đã, đang và sẽ tiếp tục là hướng đi tất yếu để thúc đẩy phát triển nông nghiệp hàng hóa tập trung và hiện đại hóa, tối ưu hóa năng suất, giảm chi phí sản xuất và nâng cao năng lực cạnh tranh.
Đặc biệt là giúp giải quyết các "bài toán khó" như biến đổi khí hậu, cạnh tranh quốc tế và áp lực gia tăng năng suất, cải thiện đời sống của người nông dân, gia tăng doanh thu cho hợp tác xã nông nghiệp và doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp.
Thực tế cho thấy, dù đã có những bước tiến nhất định trong ứng dụng công nghệ số, nhưng phần lớn các hợp tác xã nông nghiệp tại Việt Nam vẫn đang ở giai đoạn khởi đầu, đối mặt với không ít rào cản về hạ tầng, nguồn lực và tư duy quản trị.
Do đó, việc nhận diện rõ thách thức và tìm hướng tháo gỡ cụ thể là nội dung được quan tâm hàng đầu tại Diễn đàn "Chuyển đổi số trong nông nghiệp: Nắm bắt cơ hội, thích ứng tương lai".
Bà Cao Xuân Thu Vân - Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam phát biểu tại Diễn đàn
Phát biểu khai mạc Diễn đàn, bà Cao Xuân Thu Vân - Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam cho biết, thách thức lớn nhất hiện nay đối với các hợp tác xã nông nghiệp khi thực hiện chuyển đổi số nằm ở 05 nhóm vấn đề chính: Tài chính, hạ tầng công nghệ, thiếu hụt nhân lực, chiến lược phát triển và khả năng tiếp cận chính sách.
Một cuộc khảo sát gần đây của Liên minh Hợp tác xã Việt Nam cho thấy mức độ chuyển đổi số của các hợp tác xã trên toàn quốc mới chỉ đạt 32%. Trong số gần 35.000 hợp tác xã nông nghiệp, chỉ có 13,6% đã hoàn tất chuyển đổi số, 50% đang triển khai và 36,4% chưa bắt đầu thực hiện.
Bên cạnh đó, tâm lý e ngại thay đổi cũng là một trở ngại cho việc chuyển đổi số của các hợp tác xã nông nghiệp. Nhiều nông dân, thành viên hợp tác xã còn quen với phương pháp canh tác truyền thống và e ngại áp dụng công nghệ mới, cũng như thiếu niềm tin vào hiệu quả của công nghệ số.
Đại biểu phát biểu tham luận tại Diễn đàn.
"Thông qua Diễn đàn, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam kỳ vọng các chủ thể tham gia trong ngành nông nghiệp Việt Nam sẽ thay đổi cách nghĩ cách làm trong chuyển đổi số, dám vượt qua tâm lý ngắn hạn, chấp nhận đầu tư cho những việc hệ trọng với tầm nhìn lâu dài, nuôi dưỡng tinh thần công nghệ số và chủ động học hỏi, để từ đó nắm bắt được nhiều cơ hội mở ra cũng như thích ứng với tương lai nền kinh tế số" - bà Cao Xuân Thu Vân chia sẻ.
Liên minh Hợp tác xã Việt Nam đang đặt ra 04 giải pháp chính cho vấn đề chuyển đổi số trong các hợp tác xã nông nghiệp. Điều này cũng nhằm cụ thể hóa hành động của khu vực kinh tế hợp tác dựa trên Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Thứ nhất, trong giai đoạn 2026 - 2030 cần tăng cường truyền thông, đào tạo các hợp tác xã nông nghiệp nâng cao nhận thức về chuyển đổi số. Cụ thể là tổ chức các chương trình tập huấn, hội thảo về chuyển đổi số trong nông nghiệp, chia sẻ các mô hình chuyển đổi số thành công. Đặc biệt là nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đào tạo kỹ năng sử dụng công nghệ số cho nông dân, thu hút nhân tài công nghệ thông tin về làm việc cho các HTX trong lĩnh vực nông nghiệp.
Bà Trần Thị Thu Lan - Giám đốc HTX sản xuất dịch vụ nông sản Bản Quyền phát biểu tại Diễn đàn.
Thứ hai, các hợp tác xã nông nghiệp cần được hỗ trợ tiếp cận nguồn vốn dài hạn, đơn giản hóa thủ tục vay nhằm nâng cấp thiết bị công nghệ thông tin, số hóa dữ liệu, phần mềm quản lý phù hợp.
Thứ ba, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam phải đóng vai trò trung tâm điều phối hệ sinh thái hợp tác xã số. Nhất là thông qua việc xây dựng, phát triển và quản lý các nền tảng số, thúc đẩy số hóa quy trình hoạt động của các hợp tác xã nông nghiệp, kết nối, đào tạo và hỗ trợ hợp tác xã ứng dụng công nghệ, từ đó tạo ra một môi trường hợp tác xã số đồng bộ, hiệu quả và bền vững.
Thứ tư, Chính phủ cần ban hành Chương trình hỗ trợ chuyển đổi số khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã giai đoạn 2026 - 2030 với nguồn ngân sách ổn định. Đặc biệt là cần huy động nguồn lực xã hội, trong đó ngân sách nhà nước ưu tiên hỗ trợ các chương trình, đề án, nhiệm vụ về nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp bền vững thích ứng biến đổi khí hậu để chuyển đổi số phát huy vai trò trong sản xuất, nhất là trong hoạt động hợp tác xã nông nghiệp.
Ông Lê Văn Tám - Chủ tịch HĐQT Hợp tác xã Nông nghiệp Sông Hồng (Hà Nội) phát biểu.
Tại Diễn đàn, nhiều ý kiến cho hay, trong bối cảnh hiện nay rất cần đẩy mạnh hỗ trợ số hóa và chuyển đổi xanh cho hợp tác xã nông nghiệp thông qua các mô hình liên kết đầu tư tập trung, tránh tình trạng đầu tư nhỏ lẻ, manh mún và dàn trải. Bởi vì hiện nay, nhiều hợp tác xã nông nghiệp vẫn đang "bơi giữa dòng chảy lớn" mà chưa thể vươn ra "biển lớn" do thiếu hụt nguồn lực cần thiết cho quá trình chuyển đổi số.
Đáng lưu ý, phần lớn các chương trình đầu tư hiện nay chỉ tập trung vào doanh nghiệp tư nhân và các lĩnh vực khác, trong khi các hợp tác xã nông nghiệp gần như bị đứng ngoài cuộc, chưa được thụ hưởng đầy đủ các chính sách hỗ trợ tương xứng.
Do đó, cần tăng cường liên kết giữa hợp tác xã nông nghiệp với doanh nghiệp, tổ chức khoa học - công nghệ nhằm thúc đẩy nghiên cứu và ứng dụng chuyển đổi số vào thực tiễn sản xuất kinh doanh theo chuỗi giá trị toàn cầu.
Ngoài ra, để gia tăng chuyển đổi số trong ngành nông nghiệp Việt Nam đòi hỏi cần đầu tư phát triển hạ tầng công nghệ thông tin. Cụ thể là nâng cấp đường truyền internet ở khu vực nông thôn, xây dựng các trung tâm dữ liệu nông nghiệp.
Không những vậy, cần tăng cường hỗ trợ tài chính, như cung cấp các gói tín dụng ưu đãi cho nông dân và doanh nghiệp nông nghiệp, khuyến khích đầu tư từ khu vực tư nhân vào nông nghiệp công nghệ cao. Bên cạnh đó cần khuyến khích và hỗ trợ phát triển các mô hình nông nghiệp thông minh, các mô hình ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, xây dựng các chuỗi giá trị nông sản thông minh, từ sản xuất đến tiêu thụ.
Diễn đàn là cầu nối quan trọng để lan tỏa tinh thần đổi mới, thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện trong nông nghiệp - vì một nền nông nghiệp Việt Nam hiện đại, minh bạch và phát triển bền vững.
Nhiều nhà khoa học, nhà quản lý khẳng định: Đối với ngành nông nghiệp Việt Nam, chuyển đổi số là hành trình của tư duy và niềm tin. Đây không chỉ là xu hướng đòi hỏi phải thích ứng tốt, đón đầu, không chỉ là cơ hội xoay quanh công nghệ nào được áp dụng, mà quan trọng hơn là thay đổi cách nghĩ cách làm.
Khi người nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp nông nghiệp dám vượt qua tâm lý ngắn hạn, chấp nhận đầu tư cho những việc hệ trọng với tầm nhìn lâu dài, nuôi dưỡng tinh thần công nghệ số và chủ động học hỏi, họ sẽ không bị "bỏ lại" trong kỷ nguyên chuyển đổi số.
Trong bối cảnh nền kinh tế thế giới đang có những biến động mạnh mẽ và xu hướng chuyển đổi số trở thành yếu tố quyết định năng lực cạnh tranh, việc chuyển đổi số không còn là lựa chọn mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc đối với các hợp tác xã. Diễn đàn "Chuyển đổi số trong nông nghiệp: Nắm bắt cơ hội, thích ứng tương lai" là cơ hội để các hợp tác xã cập nhật xu hướng, tiếp cận chính sách và tìm kiếm đối tác tiềm năng nhằm thúc đẩy ứng dụng công nghệ vào sản xuất, nâng cao giá trị sản phẩm và đóng góp vào tăng trưởng kinh tế bền vững của Việt Nam.
Thông qua Diễn đàn, những cam kết từ Chính phủ, bộ ngành, chuyên gia và cộng đồng hợp tác xã sẽ tạo động lực mạnh mẽ để khu vực kinh tế hợp tác xã vươn lên, phát triển theo hướng hiện đại và hiệu quả.
