Vì sao xét nghiệm nhanh COVID-19 cho kết quả dương tính giả?

Quy trình thực hiện test nhanh cho kết quả sau 10 phút
 
Bộ kit test nhanh phát hiện virus SARS-CoV-2 đang được Hà Nội triển khai được nhập khẩu từ Hàn Quốc. Khác với phết họng tìm kháng nguyên (xác virus hoặc virus đang sinh sôi tại họng), bộ xét nghiệm nhanh tìm kháng thể IgM/IgG trong máu.
 
Ông Khổng Minh Tuấn, Phó giám đốc Trung tâm kiểm soát bệnh tật Hà Nội, cho biết bộ sinh phẩm xét nghiệm nhanh đang thực hiện tại Hà Nội để sàng lọc nhanh và phát hiện sớm các trường hợp mắc COVID-19.

Xét nghiệm này được áp dụng với những đối tượng có nguy cơ cao như người đi điều trị, khám bệnh, sử dụng dịch vụ tại Bệnh viện Bạch Mai từ ngày 12/3 đến nay.
 
Trước khi lấy mẫu xét nghiệm, người dân phải khai báo y tế, đặc biệt là tiền sử dịch tễ có liên quan đến Bệnh viện Bạch Mai. Sau đó, nhân viên y tế lấy mẫu máu ở tay người xét nghiệm và thực hiện thủ thuật và có kết quả sau 10-15 phút.
 
Qua ghi nhận tại các trạm đến thực hiện xét nghiệm, người dân được yêu cầu ngồi cách xa nhau 2 m để đảm bảo an toàn, tránh lây nhiễm chéo. Trong trường hợp phát hiện ca dương tính, người dân sẽ được đưa ngay đến lều cách ly dã chiến dựng sẵn gần đó.

PGS.TS Đỗ Duy Cường, Giám đốc Trung tâm Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai, đánh giá xét nghiệm nhanh thường cho độ nhạy cao. Tuy nhiên, bộ sinh phẩm này hoạt động dựa trên nguyên lý tìm kháng thể IgM/IgG trong máu chỉ khẳng định người đó đã từng nhiễm SARS-CoV-2. Bởi sau khi nhiễm virus, cơ thể mới sản sinh ra các kháng thể để chống lại tác nhân gây bệnh.
 
Để khẳng định chính xác một người có mắc bệnh hay không, cần xét nghiệm lại bằng mẫu bệnh phẩm lấy từ dịch mũi họng để xét nghiệm bằng phương pháp Realtime RT-PCR với độ nhạy và chính xác cực cao. Đây cũng là phương pháp xét nghiệm xác định virus SARS-CoV-2 tốt nhất trên thế giới hiện nay. Do đó, người có kết quả test nhanh là dương tính vẫn cần xét nghiệm lại bằng kỹ thuật Realtime RT-PCR mới có thể khẳng định mắc bệnh hay không.
 
Tại sao có hiện tượng dương tính giả?
 
Trong ngày đầu tiên (31/3) triển khai xét nghiệm nhanh tại Hà Nội, 10 trạm xét nghiệm đã thu được 753 mẫu và phát hiện 3 mẫu dương tính. Tuy nhiên, ngày 1/4, Bộ Y tế công bố 3 mẫu bệnh phẩm này được xét nghiệm lại bằng phương pháp Realtime RT-PCR lại cho kết quả âm tính. Như vậy, có thể hiểu, xét nghiệm nhanh tại Hà Nội có thể cho kết quả dương tính giả.
 
Bộ Y tế cho hay, test nhanh này chỉ có tác dụng trong trường hợp từ ngày thứ 4 đến ngày thứ 7 sau khi tiếp xúc với mầm bệnh hoặc từ Bệnh viện Bạch Mai đi về. Vì loại xét nghiệm này tìm kháng thể trong máu, nên số lượng kháng thể đóng vai trò quyết định tới kết quả. Nếu test trước 3 ngày thì lượng kháng thể chưa đạt tới ngưỡng nhất định nên độ nhạy, độ đặc hiệu rất thấp, dễ cho kết quả sai.

Bác sĩ Trương Hữu Khanh, Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh kiêm Trưởng phòng Công tác xã hội, Bệnh viện Nhi đồng 1 TP.HCM, phân tích 4 khả năng có thể xảy ra khi thực hiện xét nghiệm nhanh này.
 
- Xét nghiệm nhanh cho kết quả âm tính giả nếu bệnh nhân đang thời gian ủ bệnh, cơ thể chưa tạo ra kháng thể. Thông thường kháng thể của con người được tạo ra khi virus hoạt động một thời gian máu sẽ kích thích tạo ra kháng thể.
 
- Nếu nồng độ virus cao, test xét nghiệm sẽ có kết quả dương tính, nhưng nếu nồng độ virus thấp, kết quả sẽ âm tính.
 
- Kết quả dương tính cũng có thể xảy ra do bệnh nhân đã khỏi bệnh từ rất lâu và đã có kháng thể (IgG) trong cơ thể.
 
- Trường hợp cho kết quả dương tính giả do virus corona có thể chéo với virus corona khác. BS Khanh lý giải, việc chéo kháng thể là chuyện rất bình thường trong chuyên môn dịch tễ, ví dụ kháng thể sốt xuất huyết cũng có thể chéo với viêm não Nhật Bản hoặc ngược lại.
 
Như vậy, có thể hiểu, xét nghiệm nhanh dương tính chưa chắc đã là mắc bệnh và khi cho kết quả âm tính cũng không chắc người đó không mắc bệnh. Do đó, người trong diện nghi ngờ phải được theo dõi để xét nghiệm lại nếu có triệu chứng bệnh.
 
Các chuyên gia khẳng định, xét nghiệm nhanh như Hà Nội đang thực hiện không có giá trị khẳng định. Xét nghiệm này chỉ nên thực hiện khi số ca mắc ở trong cộng đồng với số lượng lớn, cần phát hiện bệnh sớm để khoanh vùng, cách ly. Trong trường hợp của Hà Nội là để khoanh vùng các đối tượng đã từng đến Bệnh viện Bạch Mai từ ngày 12/3.
 
Bác sĩ Khanh nhấn mạnh, xét nghiệm nhanh này không thể thay thế được việc phân loại bệnh nhân F1, F2. Người dân kể cả có xét nghiệm âm tính cũng không nên chủ quan, cần tuân thủ các biện pháp bảo hộ như mang khẩu trang, dùng nón ngăn giọt bắn khi có nhiều nguy cơ, rửa tay thường xuyên, hạn chế tiếp xúc gần...

Theo Hà Ly

"https://baosuckhoecongdong.vn/vi-sao-xet-nghiem-nhanh-covid-19-cho-ket-qua-duong-tinh-gia-160894.html"