Nga sắp sở hữu công trình hạt nhân chưa từng có: Đến nay, không một quốc gia nào làm được

Nga đang tiến gần đến một cột mốc lịch sử trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân với dự án phát triển nhà máy điện hạt nhân chưa từng có trên thế giới. Đây là một bước tiến công nghệ hứa hẹn thay đổi hoàn toàn cách tiếp cận với năng lượng hạt nhân và giải quyết những thách thức lớn nhất của ngành này.

Cụ thể, vào tháng 9/2025, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố nước này sẽ xây dựng Nhà máy điện hạt nhân chu trình nhiên liệu khép kín đầu tiên trên thế giới tại Vùng Tomsk. Dự kiến năm 2030 công trình này sẽ hoàn thành.

"Nếu kế hoạch này được triển khai đúng như những gì Tổng thống Putin công bố, thì đây thực sự sẽ là một bước đột phá mang tính lịch sử; đồng thời đóng góp to lớn cho năng lượng toàn cầu. Cho đến nay, chưa có quốc gia nào thành công trong việc biến chất thải phóng xạ thành nguồn nhiên liệu mới".

Đây là lời khen hiếm hoi mà Tiến sĩ Rae Kwon Chung, người từng nhận giải Nobel Hòa bình và hiện là Chủ tịch Ủy ban Giải thưởng Quốc tế Năng lượng Toàn cầu, dành do dự án đầy tham vọng của Nga khi trả lời phỏng vấn với hãng thông tấn RIA Novosti bên lề Diễn đàn quốc tế "Tuần lễ Năng lượng Nga" tại Moscow (15-17/10/2025).

Giấc mơ "tái chế nhiên liệu hạt nhân" sẽ được Nga hiện thực hóa?

Hãng tin Sputnikglobe cho biết, trong thông báo, Tổng thống Putin cũng cho biết kế hoạch xây dựng lò phản ứng chu trình nhiên liệu khép kín, theo đúng nghĩa, là một bước phát triển mang tính cách mạng của các nhà khoa học và kỹ sư Nga.

Theo người đứng đầu nước Nga, một cơ chế như vậy sẽ giúp giải quyết gần như hoàn toàn vấn đề tích tụ chất thải phóng xạ trong tương lai và quan trọng nhất là loại bỏ vấn đề khan hiếm uranium.

Tuy nhiên, Tiến sĩ Rae Kwon Chung bày tỏ lo ngại về tính phức tạp của việc triển khai dự án vì đây là dự án chưa từng được thực hiện trước đây.

Nhiên liệu hạt nhân như uranium thông thường chỉ sử dụng một lần trước khi trở thành chất thải phóng xạ độc hại, đòi hỏi lưu trữ vĩnh viễn. Đây là một trong những thách thức lớn nhất của ngành năng lượng hạt nhân.

"Tôi nghĩ rằng có một rào cản công nghệ rất quan trọng mà tất cả các quốc gia trên thế giới đang cố gắng vượt qua. Vì vậy, nếu Nga có thể làm được điều đó, đó sẽ là một đóng góp to lớn", ông Rae Kwon Chung bày tỏ.

Lò phản ứng chu trình nhiên liệu khép kín (closed fuel cycle reactor) là một loại lò phản ứng hạt nhân được thiết kế để tái sử dụng nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng, thay vì thải bỏ chúng như chất thải phóng xạ.

Trong chu trình này, nhiên liệu hạt nhân sau khi được sử dụng trong lò phản ứng sẽ được xử lý để tách các đồng vị phóng xạ có thể tái sử dụng, như plutonium hoặc uranium, để tạo ra nhiên liệu mới. Quá trình này giúp giảm thiểu lượng chất thải phóng xạ, tăng hiệu quả sử dụng tài nguyên và giảm sự phụ thuộc vào nguồn uranium tự nhiên.

Nói đơn giản, lò phản ứng chu trình nhiên liệu khép kín hoạt động theo cách "tái chế" nhiên liệu, cho phép tái sử dụng các vật liệu phóng xạ, từ đó giải quyết vấn đề tích tụ chất thải hạt nhân và nâng cao tính bền vững của năng lượng hạt nhân.

Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh thế giới đang tìm kiếm các nguồn năng lượng sạch và bền vững để đối phó với vấn đề biến đổi khí hậu.

Dù đối mặt với nhiều thách thức lớn, với sự dẫn dắt của Rosatom – tập đoàn năng lượng hạt nhân hàng đầu của Nga – và đội ngũ các nhà khoa học tài năng, dự án này hoàn toàn có cơ sở để thành công.

Nếu dự án đầy tham vọng này trở thành hiện thực, Nga sẽ ghi dấu ấn lịch sử với một công nghệ tiên phong, mang lại lợi ích môi trường và kinh tế to lớn. Năm 2030 hứa hẹn sẽ là thời điểm thế giới chứng kiến một kỷ lục công nghệ chưa từng có.