Tỷ lệ tái chế phụ phẩm nông nghiệp chỉ khoảng 10 - 35%

Thông tin trên được ông Lê Đức Thịnh, Cục trưởng Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, nói tại Diễn đàn Nông nghiệp 2025 chiều 16/7.

Theo ông Thịnh, nguồn phụ phẩm nông nghiệp của Việt Nam mỗi năm đạt hơn 156 triệu tấn, gồm rơm rạ, vỏ trấu, bã mía, vỏ cà phê, chất thải chăn nuôi. Tuy nhiên, tỷ lệ tái chế, tái sử dụng chỉ ở mức 10%, tối đa có ngành được 35%. Lượng phụ phẩm không được tái chế bị thải ra môi trường, gây ô nhiễm.

Cũng theo ông Thịnh, nông nghiệp là ngành phát thải CO₂e (Carbon Dioxide tương đương) lớn thứ hai sau năng lượng, với hơn 104 triệu tấn CO₂e mỗi năm, chiếm khoảng 18% tổng phát thải quốc gia, theo cập nhật Đóng góp do quốc gia tự quyết định - NDC năm 2022.

Ông Lê Đức Thịnh, Cục trưởng Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn, tại sự kiện. Ảnh: DDDN

Trong khi đó, các phụ phẩm nông nghiệp đều có giá trị sử dụng nếu được xử lý đúng cách. Ông Trần Mạnh Báo - Chủ tịch HĐQT ThaiBinh Seed cho biết, rơm rạ có thể tận dụng làm thức ăn gia súc, phân compost, viên nén sinh khối; vỏ trấu dùng sản xuất than hoạt tính, vật liệu cách nhiệt; nước gạo, nước thải từ chế biến có thể xử lý thành dinh dưỡng nuôi cá, hoặc làm men vi sinh. Đáng chú ý, cám gạo còn là nguyên liệu đầu vào trong sản xuất mỹ phẩm.

Việt Nam đặt mục tiêu tăng tỷ lệ tái chế, tái sử dụng phụ phẩm nông nghiệp lên 70% vào năm 2030, trong các lĩnh vực thế mạnh sản xuất như lúa gạo, cà phê, chăn nuôi.

Thực tế, các doanh nghiệp đang ứng dụng nhiều sáng kiến kinh tế tuần hoàn. ThaiBinh Seed dùng trấu làm chất đốt, cám phục vụ ngành chăn nuôi, rơm để trồng nấm và sản xuất phân bón hữu cơ. Một số đơn vị đã xuất khẩu rơm sang Hàn Quốc.

Dù nhiều sáng kiến xuất hiện, ông Thịnh nhận định hoạt động kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp vẫn còn manh mún, thiếu liên kết chuỗi và chưa hình thành thị trường rõ nét. Một số đề án lớn như “Một triệu ha lúa phát thải thấp” cũng gặp vướng mắc về dữ liệu đầu vào, ví dụ thiếu số liệu thực tế về lượng trấu, rơm rạ thu hoạch được trên mỗi ha, gây khó khăn trong xây dựng quy trình.

Từ thực trạng trên, Cục trưởng Lê Đức Thịnh đề xuất cần xây dựng chiến lược riêng cho kinh tế tuần hoàn nông nghiệp, không gộp chung với công nghiệp hay năng lượng. Ngoài ra, phải ban hành quy chuẩn, tiêu chuẩn xác nhận sản phẩm tuần hoàn, để dễ phân biệt trên thị trường, qua đó tăng giá trị hàng hóa, tạo động lực cho doanh nghiệp đầu tư.

Trong bối cảnh Việt Nam cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, việc tận dụng phụ phẩm nông nghiệp không chỉ là giải pháp môi trường mà còn mở ra cơ hội kinh tế lớn. Để hiện thực hóa, cần sự tham gia quyết liệt của cả chính sách, doanh nghiệp và người dân.