Lý do giá vật liệu xây dựng tăng cao kỷ lục

Theo số liệu Cục Thống kê (Bộ Tài chính), trong 6 tháng đầu năm, chỉ số giá nhóm nhà ở, điện nước, chất đốt và vật liệu xây dựng (VLXD) tăng 5,73%, làm CPI chung tăng 1,08 điểm phần trăm do giá nhà ở thuê và giá vật liệu bảo dưỡng nhà ở tăng.

Ảnh minh họa

Báo cáo diễn biến thị trường vật liệu xây dựng của Viện Kinh tế xây dựng (Bộ Xây dựng) cho biết, trong tháng 6/2025, giá cát xây dựng tăng từ 30-58,45% so với tháng trước. Đồng thời, giá đá xây dựng tăng từ 7,3-11,1%. Đây là mức tăng đột biến trong bối cảnh thị trường vật liệu đang bước vào mùa cao điểm xây dựng.

Tại nhiều tỉnh thành, giá cát hiện phổ biến quanh mức 700.000-800.000 đồng/m3, có nơi vượt 1 triệu đồng/m3. Giá đá xây dựng cũng tăng thêm từ 50.000-100.000 đồng/m3 so với cùng kỳ.

Tương tự, giá nhựa đường tăng 200 đồng/kg các loại, tăng 0,16-0,33% so với tháng trước. Nguyên nhân giá nhựa đường tăng là do ảnh hưởng giá xăng dầu và chi phí vận chuyển.

Giá gạch tuynel hiện đang dao động từ 1.600-1.900 đồng/viên, tăng gần gấp đôi so với mức giá từ đầu năm.

Cục Thống kê lý giải nguyên nhân quan trọng khiến giá VLXD tăng cao là do nhu cầu tiêu thụ tăng đột biến khi đầu tư công dồn dập vào các dự án hạ tầng lớn (cao tốc, cảng, sân bay…). Trong khi nguồn cát và đá phục vụ xây dựng ở một số địa phương còn xảy ra hiện tượng khan hiếm cục bộ, do tình trạng thiếu nguồn cung cấp: Mỏ hết hạn, bị gián đoạn khai thác, sạt lở… Điều này đã dẫn đến sự chênh lệch lớn về cung - cầu trên thị trường VLXD.

Ngoài nhu cầu tiêu thụ tăng nóng, một nguyên nhân nữa làm giá VLXD tăng là do chi phí nguyên liệu đầu vào - năng lượng - vận chuyển tăng: Giá thép tăng nhẹ do giá phôi, quặng sắt thế giới tăng; giá nhựa đường cũng tăng do xăng dầu tăng và chi phí vận chuyển tăng nhẹ. Đối với xi măng, dù giá tương đối ổn định trong tháng 6, nhưng chi phí nguyên liệu và điện than tăng khiến áp lực chi phí gia tăng.

Bên cạnh đó, tâm lý tích trữ hàng hóa tại một số đại lý, doanh nghiệp trung gian cũng góp phần đẩy giá vật liệu lên trong ngắn hạn.

Cục Thống kê nhận định, biến động giá VLXD ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp trong ngành xây dựng. Có đến 57,2% số doanh nghiệp được khảo sát cho thấy khó khăn lớn nhất trong quý II là giá nguyên vật liệu xây dựng tăng cao. Chi phí đầu vào tăng làm tăng tổng chi phí thi công, ảnh hưởng đến lợi nhuận và hiệu quả tài chính của các hợp đồng đã ký theo đơn giá cố định.

Chính vì vậy, nếu giá tăng cao trong thời gian dài làm chậm tiến độ thi công của các công trình, các chủ đầu tư, nhà thầu cần phải điều chỉnh kế hoạch tài chính, tiến độ và công nghệ.

Theo các chuyên gia của Hội Vật liệu xây dựng Việt Nam, giá vật liệu xây dựng trong nửa cuối năm 2025 sẽ tiếp tục chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như chính sách tài chính, sự mất cân đối cung - cầu, chi phí năng lượng tăng cao và biến động của thị trường bất động sản. Các doanh nghiệp cần chủ động tìm kiếm nguồn cung ổn định, tăng cường dự trữ vật liệu cho các dự án để giảm thiểu rủi ro do biến động về giá.

Nhiều chuyên gia cho rằng, để tháo gỡ hiệu quả không thể trông chờ vào nỗ lực đơn lẻ mà cần có một chiến lược tổng thể, đồng bộ, nhất quán từ trung ương đến địa phương. Trước mắt, cần rà soát, đánh giá các mỏ khoáng sản, đẩy nhanh tiến độ đưa các mỏ đã cấp phép vào khai thác. Đồng thời, hoàn tất thủ tục đấu giá với các mỏ đủ điều kiện để bổ sung nguồn cung kịp thời.

Đồng thời, để giảm tác động tiêu cực về giá vật liệu tăng cao, các chủ đầu tư và nhà thầu xây dựng cần xây dựng hệ thống tiêu chuẩn thiết kế - xây dựng theo hướng tiết kiệm vật liệu, giảm hao phí và phù hợp với điều kiện khí hậu Việt Nam. Trong đó, khuyến khích thiết kế công trình tối ưu, tránh lãng phí về chiều cao, vật liệu phủ và cấu kiện bê tông quá dày.

Mặt khác, khuyến khích sử dụng vật liệu tái chế như trong xỉ nhiệt điện, cốt liệu tái sinh từ bê tông phá dỡ, nhựa tái chế… Những biện pháp này sẽ giảm thiểu việc sử dụng, góp phần hạn chế tình trạng "cung không đủ cầu" của các loại vật liệu truyền thống trong xây dựng.