Philippines giảm thuế nhập khẩu gạo gây áp lực với giá gạo xuất khẩu của Việt Nam?

Báo cáo công bố trong tuần qua của BMI, đơn vị nghiên cứu của hãng xếp hạng tín dụng quốc tế Fitch Solutions Group thể hiện, khối lượng gạo nhập khẩu gạo của Philippines sẽ tăng mạnh sau khi Tổng thống Philippines, Ferdinand Romualdez Marcos Jr. ban hành sắc lệnh 62 hồi tháng trước.

Sắc lệnh yêu cầu giảm thuế nhập khẩu gạo từ 35% hiện nay xuống còn 15%, áp dụng đến năm 2028, đồng thời duy trì mức thuế nhập khẩu giảm ở sản phẩm nông nghiệp khác như thịt heo, thịt gà, bắp…

Mục đích của sắc lệnh là nhằm hạ nhiệt lạm phát thực phẩm trong nước, đặc biệt là giá gạo, vốn tăng mạnh kể từ năm ngoái.

“Chúng tôi tin rằng thuế nhập khẩu gạo giảm ở Philippines sẽ khiến khối lượng nhập khẩu tăng lên, mang lại lợi ích cho các thương nhân ở Việt Nam, nước xuất khẩu gạo lớn nhất sang Philippines. Các nhà xuất khẩu của Thái Lan cũng được hưởng lợi ở một mức độ nào đó”, BMI cho biết.

BMI cảnh báo, kịch bản này có thể dẫn đến áp lực tăng giá trên thị trường gạo quốc tế do nguồn cung thắt chặt khi Philppines thu hút lượng gạo lớn từ Việt Nam và Thái Lan.

Trong 6 tháng đầu năm, Việt Nam đã xuất khẩu gạo được 4,68 triệu tấn, tăng 10,4%; với giá trị 2,98 tỷ USD, tăng 32% so với cùng kỳ năm ngoái.

Trích dẫn dữ liệu từ Tổ chức Nông lương của Liên hợp quốc (FAO), giá bán lẻ trung bình đối với gạo xay xát thường và xay xát kỹ ở Philippines lần lượt ở mức 51  peso (22.150 đồng VND) /kg và 56 peso (24.300 VND) /kg, tính đến tháng 5 năm nay. Các mức giá này cao hơn khoảng 25% so với năm ngoái.

Cũng theo FAO, giá xuất khẩu gạo 25% và 5% tấm của Việt Nam lần lượt đạt 543 USD/tấn và 568 USD/tấn trong tháng 5/2024, tăng tương ứng 18,6% và 17,1% so với một năm trước.

Dữ liệu từ của Bộ Nông nghiệp Philippines cho thấy, Việt Nam đã giao 1,68 triệu tấn gạo cho Philippines trong 6 tháng đầu năm. Con số này chiếm 73% tổng lượng gạo nhập khẩu 2,28 triệu tấn của cả nước. Thái Lan đứng thứ hai với 348.171 tấn gạo bán sang Philippines trong cùng kỳ, chiếm 15% tổng lượng nhập khẩu. Philippines nhập khẩu khoảng 20% nhu cầu gạo hàng năm.

Bộ Nông nghiệp Philippines đặt mục tiêu cả nước sản xuất 20,4 triệu tấn lúa, tương đương 13,7 triệu tấn gạo, trong năm 2024.

Trong báo cáo hàng tháng mới nhất, Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) dự báo, Philippines có thể sẽ nhập khẩu 4,7 triệu tấn gạo trong năm nay. Có nghĩa là Philippines sẽ giữ vững vị trí nước nhập khẩu gạo lớn nhất thế giới. Dự báo mới nhất của USDA tăng 20% ​​so với 3,9 triệu tấn gạo mà Philippines nhập khẩu vào năm 2023.

Theo phân tích của BMI thì, sắc lệnh 62 có thể giúp giảm bớt áp lực lên giá gạo trong nước nhưng tác động sẽ không đáng kể trong ngắn hạn. Điều này là do lượng gạo giá rẻ hơn cần có thời gian để lưu hành rộng rãi trên thị trường. Bộ Nông nghiệp Philippines kỳ vọng, việc giảm thuế nhập khẩu sẽ giúp giá gạo trong nước giảm từ 6-7 Peso mỗi kg.