Nghịch lý: Xuất nhập khẩu tăng nhưng thu ngân sách ngành hải quan giảm

Số liệu từ Tổng cục Hải quan, tổng trị giá xuất nhập khẩu của cả nước trong quý I/2024 đạt 145,59 tỷ USD, tăng 18,2% so với cùng kỳ năm 2023. Mặc dù vậy, số thu ngân sách nhà nước trong quý I (tính đến ngày 15/3) của toàn ngành hải quan giảm 3% so với cùng kỳ năm 2023.

Cụ thể, số thu ngân sách trong quý I/2024 đạt 71.520 tỷ đồng, bằng 19,1% dự toán được giao, giảm 3% so với cùng kỳ năm 2023.

Theo lý giải của Tổng cục Hải quan, nguyên nhân giảm thu là do kim ngạch nhập khẩu có thuế của một số mặt hàng chính giảm mạnh so với cùng kỳ năm 2023.

Cụ thể, nhóm xăng dầu nhập khẩu do tác động của ưu đãi về thuế suất nhập khẩu xăng từ thị trường ASEAN là 5%, dầu DO và FO là 0% khiến các doanh nghiệp chủ yếu nhập khẩu từ ASEAN thay vì nhập từ Hàn Quốc với mức thuế suất là 8%.

Do đó, tác động làm nhóm xăng dầu nhập khẩu giảm khoảng 23% về lượng và giảm khoảng 30% về trị giá, làm giảm thu khoảng 2.000 tỷ đồng.

Nhóm ô tô nguyên chiếc nhập khẩu giảm khoảng 38% về lượng và giảm khoảng 39% về giá, làm giảm thu khoảng 4.000 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2023.

Đặc biệt, quý I đang trong đợt nghỉ tết Nguyên đán nên hoạt động xuất nhập khẩu bị hạn chế. Ngoài ra, dự toán thu của 10 cục hải quan tỉnh, thành phố chiếm số thu lớn đạt 62.502 tỷ đồng, bằng 18,88% dự toán và giảm 6,94% so với cùng kỳ năm 2023.

Năm 2024, Tổng cục Hải quan được Quốc hội giao dự toán thu ngân sách Nhà nước là 375.000 tỷ đồng. Dự toán được xây dựng trên cơ sở GDP tăng trưởng 6-6,5%, giá dầu thô 70 USD/thùng.

Để hoàn thành nhiệm vụ được giao, Tổng cục Hải quan yêu cầu các đơn vị cần tăng cường chống thất thu qua công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện thủ tục hải quan, quản lý thuế, kiểm tra sau thông quan, thanh tra chuyên ngành, kiểm tra nội bộ, đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại.

Tập trung nguồn lực kiểm tra chặt về số lượng, trọng lượng, chủng loại, tên hàng hoá; trị giá hàng hoá xuất nhập khẩu; phân loại hàng hoá, áp dụng mã số và mức thuế; xuất xứ hàng hoá; thực hiện miễn/giảm/hoàn thuế/ưu đãi thuế; chủ động rà soát, phân loại, thu hồi và xử lý nợ thuế; giám sát đối với hàng hóa xuất nhập khẩu, phương tiện vận tải bao gồm toàn bộ hàng hóa thuộc các loại hình như: hàng gia công, sản xuất xuất khẩu, chế xuất, kho ngoại quan, kho hàng không kéo dài...